Viêm loét dạ dày – tá tràng là một vấn đề sức khỏe tiêu hóa đáng lo ngại, ảnh hưởng đến nhiều người. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và biến chứng của bệnh, giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm loét dạ dày – tá tràng và cách phòng tránh. Hãy cùng tìm hiểu để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.
Viêm loét dạ dày – tá tràng là gì?
Viêm loét dạ dày – tá tràng là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến, xảy ra khi lớp niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng bị tổn thương do các tác nhân gây hại, dẫn đến viêm nhiễm và hình thành vết loét. Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở người trưởng thành, đặc biệt là những người có chế độ ăn uống không khoa học, thường xuyên căng thẳng hoặc lạm dụng thuốc giảm đau.
Viêm loét dạ dày – tá tràng có thể tiến triển từ nhẹ đến nặng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Những trường hợp nhẹ có thể chỉ gây khó chịu vùng bụng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày hoặc ung thư dạ dày. Việc hiểu rõ về bệnh, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng ngừa và điều trị, là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa lâu dài.
Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày – tá tràng
Có nhiều yếu tố dẫn đến viêm loét dạ dày – tá tràng, trong đó phổ biến nhất là nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori), lạm dụng thuốc giảm đau chống viêm và chế độ ăn uống không lành mạnh. Bệnh cũng có thể xuất phát từ căng thẳng kéo dài, thói quen sinh hoạt không điều độ hoặc yếu tố di truyền. Việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh giúp người bệnh có biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn.
Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)
Vi khuẩn H. pylori là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày – tá tràng. Khi xâm nhập vào dạ dày, H. pylori tiết ra một loại enzyme gọi là urease, làm trung hòa axit trong dạ dày, tạo điều kiện để chúng tồn tại và phát triển. Đồng thời, vi khuẩn này cũng làm tổn thương lớp niêm mạc bảo vệ, khiến dạ dày dễ bị axit tấn công, hình thành vết loét.
Lạm dụng thuốc giảm đau, chống viêm
Các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), như aspirin, ibuprofen và naproxen, có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày nếu sử dụng trong thời gian dài hoặc không đúng liều lượng. Những loại thuốc này ức chế sản xuất prostaglandin – chất có vai trò bảo vệ niêm mạc dạ dày. Khi lớp bảo vệ này suy giảm, axit dạ dày dễ dàng tấn công thành dạ dày, dẫn đến viêm loét.
Chế độ ăn uống không khoa học
Thói quen ăn uống thiếu khoa học cũng là một nguyên nhân quan trọng gây viêm loét dạ dày – tá tràng. Một số thói quen có hại bao gồm:
- Ăn quá nhanh, không nhai kỹ: Làm dạ dày phải làm việc nhiều hơn để tiêu hóa thức ăn.
- Ăn nhiều thực phẩm cay nóng, dầu mỡ: Các món ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ có thể kích thích tiết axit quá mức, làm tổn thương niêm mạc dạ dày.
- Sử dụng rượu bia và thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá làm giảm lưu lượng máu đến dạ dày, khiến niêm mạc yếu hơn. Trong khi đó, rượu bia có thể gây kích ứng và làm tăng lượng axit dạ dày.
Căng thẳng kéo dài và thói quen sinh hoạt không lành mạnh
Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể làm rối loạn hệ thần kinh điều khiển hoạt động tiêu hóa, gây tăng tiết axit dạ dày.
Bên cạnh đó, thức khuya, ngủ không đủ giấc, làm việc quá sức cũng làm suy yếu hệ tiêu hóa, khiến dạ dày dễ bị tổn thương hơn. Người có thói quen bỏ bữa sáng hoặc ăn uống không đúng giờ giấc cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Triệu chứng thường gặp của viêm loét dạ dày – tá tràng
Viêm loét dạ dày – tá tràng có thể tiến triển âm thầm trong thời gian dài trước khi gây ra những triệu chứng rõ rệt. Một số trường hợp chỉ xuất hiện những dấu hiệu nhẹ, dễ nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, khi bệnh nặng hơn, các triệu chứng trở nên rõ ràng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống.
Đau vùng thượng vị
Đây là triệu chứng phổ biến nhất của viêm loét dạ dày – tá tràng. Người bệnh thường có cảm giác đau âm ỉ hoặc nóng rát ở vùng trên rốn (thượng vị). Cơn đau có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ, thường xuất hiện khi đói hoặc sau bữa ăn 2-3 tiếng.
Một số bệnh nhân mô tả cơn đau như có lửa đốt trong dạ dày, nhất là vào ban đêm hoặc khi căng thẳng. Mức độ đau có thể thay đổi theo thời gian, nhưng nếu không được điều trị, tình trạng này có thể ngày càng nghiêm trọng hơn.
Ợ chua, ợ hơi, trào ngược axit
Người bị viêm loét dạ dày – tá tràng thường có cảm giác ợ chua, ợ hơi do axit trong dạ dày tiết ra quá mức. Axit dư thừa trào ngược lên thực quản gây ra cảm giác nóng rát ở cổ họng, miệng có vị chua hoặc đắng. Triệu chứng này thường xảy ra sau khi ăn no, uống đồ uống có ga hoặc khi nằm xuống ngay sau bữa ăn.
Trào ngược axit kéo dài không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tổn thương thực quản, tăng nguy cơ viêm thực quản hoặc Barrett thực quản – một tình trạng tiền ung thư nguy hiểm.
Buồn nôn và nôn
Người bệnh có thể cảm thấy buồn nôn, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc khi ăn quá no. Trong một số trường hợp, bệnh nhân bị nôn ra dịch chua hoặc thậm chí có lẫn máu nếu vết loét đã gây xuất huyết nhẹ.
Nếu tình trạng nôn mửa xảy ra thường xuyên, đặc biệt là nôn ra máu hoặc chất nôn có màu như bã cà phê, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa.
Rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu
Viêm loét dạ dày – tá tràng làm giảm khả năng co bóp của dạ dày, gây ra tình trạng đầy hơi, khó tiêu. Người bệnh thường có cảm giác no lâu dù chỉ ăn một lượng nhỏ thức ăn, kèm theo đó là cảm giác chướng bụng, khó chịu.
Tình trạng này có thể khiến người bệnh ăn uống kém hơn, dẫn đến sụt cân, thiếu dinh dưỡng nếu kéo dài. Đặc biệt, những người bị viêm loét tá tràng thường cảm thấy đầy bụng vào buổi tối hoặc khi ăn muộn.
Chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân
Khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương, quá trình tiêu hóa thức ăn trở nên khó khăn hơn, khiến người bệnh cảm thấy chán ăn. Kết hợp với tình trạng đau bụng, buồn nôn và đầy hơi, việc ăn uống trở nên khó khăn, dẫn đến sụt cân đáng kể.
Nếu sụt cân nhanh chóng mà không có lý do rõ ràng, đặc biệt kèm theo triệu chứng đau dạ dày kéo dài, người bệnh cần đi khám sớm để loại trừ nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng hơn như ung thư dạ dày.
Xuất huyết tiêu hóa
Đây là một trong những dấu hiệu nghiêm trọng, thường xảy ra khi vết loét ăn sâu vào thành mạch máu trong dạ dày hoặc tá tràng. Biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa bao gồm:
- Nôn ra máu hoặc chất nôn có màu nâu đen giống bã cà phê.
- Đi ngoài phân đen, có mùi hôi khó chịu.
- Hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi do mất máu.
Xuất huyết tiêu hóa là một biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời. Khi gặp phải triệu chứng này, người bệnh cần nhập viện ngay để được điều trị.
Biến chứng nguy hiểm của viêm loét dạ dày – tá tràng nếu không điều trị kịp thời
Viêm loét dạ dày – tá tràng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Một số biến chứng thường gặp bao gồm xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày, hẹp môn vị và tăng nguy cơ ung thư dạ dày. Việc nhận biết sớm và can thiệp kịp thời giúp người bệnh tránh được những hậu quả đáng tiếc.
Xuất huyết tiêu hóa
Xuất huyết tiêu hóa là biến chứng phổ biến và nguy hiểm nhất của viêm loét dạ dày – tá tràng. Khi vết loét ăn sâu vào thành mạch máu, chúng có thể gây chảy máu ồ ạt, dẫn đến tình trạng mất máu nghiêm trọng. Triệu chứng điển hình của xuất huyết tiêu hóa bao gồm:
- Nôn ra máu tươi hoặc dịch nôn có màu đen như bã cà phê.
- Đi ngoài phân đen, có mùi khắm đặc trưng.
- Chóng mặt, hoa mắt, mệt mỏi, da xanh xao do mất máu.
Nếu không được cấp cứu kịp thời, xuất huyết tiêu hóa có thể dẫn đến sốc mất máu, đe dọa tính mạng.
Thủng dạ dày – tá tràng
Khi vết loét ăn sâu vào toàn bộ độ dày của thành dạ dày hoặc tá tràng, nó có thể gây thủng, khiến dịch tiêu hóa và thức ăn tràn vào ổ bụng, gây viêm phúc mạc. Đây là tình trạng nguy kịch, cần được phẫu thuật cấp cứu ngay lập tức.
Dấu hiệu nhận biết thủng dạ dày bao gồm:
- Đau bụng dữ dội, đột ngột, đau lan ra khắp bụng.
- Bụng cứng, chướng, không thể cử động nhẹ nhàng.
- Sốt cao, vã mồ hôi, tụt huyết áp.
Nếu không được xử lý kịp thời, thủng dạ dày có thể gây viêm phúc mạc nhiễm trùng, dẫn đến nhiễm trùng huyết và tử vong.
Hẹp môn vị
Hẹp môn vị xảy ra khi vết loét lành để lại sẹo, gây chít hẹp phần nối giữa dạ dày và tá tràng, khiến thức ăn không thể đi xuống ruột non một cách bình thường. Tình trạng này thường gặp ở những bệnh nhân bị viêm loét dạ dày tá tràng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần.
Các triệu chứng của hẹp môn vị bao gồm:
- Buồn nôn, nôn ngay sau khi ăn.
- Đầy bụng, chướng bụng, không tiêu.
- Sụt cân nhanh do không hấp thụ được dinh dưỡng.
Nếu không được can thiệp, hẹp môn vị có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, mất nước nghiêm trọng. Điều trị thường bao gồm phẫu thuật hoặc nong môn vị để giúp dạ dày hoạt động trở lại bình thường.
Ung thư dạ dày
Viêm loét dạ dày – tá tràng kéo dài, đặc biệt là do nhiễm Helicobacter pylori, có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
Dấu hiệu cảnh báo ung thư dạ dày thường bao gồm:
- Đau bụng kéo dài, không đáp ứng với thuốc điều trị.
- Sụt cân nhanh, không rõ nguyên nhân.
- Thiếu máu, mệt mỏi kéo dài.
- Rối loạn tiêu hóa liên tục, chán ăn, nôn ra máu.
Ung thư dạ dày là một trong những bệnh ung thư đường tiêu hóa nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao nếu phát hiện muộn. Do đó, những người có tiền sử viêm loét dạ dày – tá tràng kéo dài nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe để tầm soát sớm nguy cơ ung thư.
Phòng Khám Đa Khoa Sài Gòn Bàu Bàng cam kết luôn tận tâm, hết lòng vì sức khỏe cộng đồng, mang đến dịch vụ y tế chất lượng, an toàn và hiệu quả nhất!
Thông Tin Liên Hệ
PHÒNG KHÁM ĐA KHOA SÀI GÒN BÀU BÀNG
- Địa chỉ: D6, KDC Bàu Bàng, Thị Trấn Lai Uyên, Huyện Bàu Bàng, Tỉnh Bình Dương
- Hotline: 0967175115 – 0918798139
