Sức khỏe thận đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự sống và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, nhiều người chủ quan, chỉ nhận ra tầm quan trọng của thận khi đã mắc phải suy thận. Đây là một căn bệnh diễn tiến âm thầm nhưng gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ suy thận là gì, nhận biết các nguyên nhân, triệu chứng phổ biến và những cách phòng ngừa thiết thực. Nắm vững kiến thức này sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe thận ngay từ hôm nay.
Suy thận là gì?
Suy thận là tình trạng chức năng thận bị suy giảm, khiến cơ thể không thể lọc bỏ chất thải, cân bằng điện giải và điều hòa huyết áp hiệu quả. Thận bình thường có vai trò duy trì sự ổn định nội môi, nhưng khi bị tổn thương lâu dài, chúng mất dần khả năng thực hiện các chức năng thiết yếu này. Suy thận có thể diễn tiến âm thầm, từ giai đoạn nhẹ đến nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 850 triệu người trên toàn cầu bị ảnh hưởng bởi các bệnh liên quan đến thận, trong đó suy thận chiếm tỷ lệ đáng kể. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bệnh viện Chợ Rẫy, ước tính có khoảng 8 triệu người mắc bệnh thận mạn tính, nhưng chỉ khoảng 10% trong số đó được phát hiện và điều trị đúng cách.
Bệnh suy thận được chia thành hai loại chính: suy thận cấp tính (xảy ra đột ngột) và suy thận mạn tính (tiến triển từ từ theo thời gian). Suy thận cấp tính có thể hồi phục nếu điều trị đúng, trong khi suy thận mạn tính thường kéo dài và cần các biện pháp điều trị lâu dài như chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận
Nguyên nhân phổ biến gây suy thận
Suy thận có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, cả cấp tính lẫn mạn tính. Hiểu rõ các yếu tố gây bệnh sẽ giúp mỗi người chủ động hơn trong việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe thận.
- Bệnh tiểu đường: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây suy thận mạn. Theo Hội Thận học Việt Nam, có đến 40-50% bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối mắc kèm tiểu đường.
- Tăng huyết áp: Huyết áp cao kéo dài gây tổn thương các mạch máu nhỏ trong thận, làm giảm khả năng lọc máu tự nhiên. Ước tính có khoảng 30% bệnh nhân cao huyết áp sẽ phát triển thành bệnh thận mạn nếu không kiểm soát tốt.
- Viêm cầu thận: Các bệnh lý viêm cầu thận cấp hoặc mạn tính, do nhiễm khuẩn hoặc tự miễn, làm tổn thương cấu trúc lọc của thận và dẫn đến suy giảm chức năng.
- Lạm dụng thuốc giảm đau: Việc sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, naproxen kéo dài có thể gây tổn thương thận nghiêm trọng.
- Nhiễm trùng nặng hoặc sốc: Các trường hợp nhiễm trùng máu, mất nước nghiêm trọng hoặc tụt huyết áp kéo dài cũng có thể dẫn đến suy thận cấp.
- Bệnh lý bẩm sinh: Một số người có dị tật thận bẩm sinh hoặc di truyền như thận đa nang, dễ dẫn đến suy thận khi trưởng thành.
- Lối sống thiếu lành mạnh: Chế độ ăn nhiều muối, ít nước, hút thuốc lá và uống nhiều rượu bia cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ suy thận.
Triệu chứng cảnh báo suy thận
Suy thận thường tiến triển âm thầm và chỉ biểu hiện rõ rệt khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Tuy nhiên, một số dấu hiệu dưới đây có thể là lời cảnh báo sớm mà bạn không nên bỏ qua:
- Phù nề: Thận suy yếu khiến cơ thể giữ nước, dẫn đến phù mặt, tay, chân, đặc biệt là vào buổi sáng.
- Mệt mỏi, suy nhược: Khi thận không còn lọc sạch chất độc, các độc tố tích tụ trong máu gây cảm giác mệt mỏi kéo dài, thiếu sức sống.
- Đi tiểu bất thường: Biểu hiện như đi tiểu nhiều lần vào ban đêm, lượng nước tiểu thay đổi bất thường (quá ít hoặc quá nhiều), nước tiểu có bọt hoặc máu.
- Khó thở: Do chất lỏng dư thừa tích tụ ở phổi hoặc thiếu máu do suy thận gây ra.
- Chán ăn, buồn nôn: Rối loạn chức năng thận làm thay đổi khẩu vị, cảm giác buồn nôn, nôn mửa, sụt cân không rõ nguyên nhân.
- Ngứa da: Sự tích tụ chất thải trong máu có thể gây ngứa ngáy dữ dội trên da, đặc biệt là vào ban đêm.
- Huyết áp tăng: Huyết áp cao vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả của suy thận, cần chú ý khi huyết áp tăng không kiểm soát.
Khi những dấu hiệu như phù nề, tiểu bất thường xuất hiện kéo dài, người bệnh cần thăm khám chuyên khoa thận càng sớm càng tốt, tránh để bệnh diễn tiến nặng gây nguy hiểm đến tính mạng.
Cách phòng ngừa suy thận hiệu quả
Phòng ngừa suy thận không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe thận mà còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống tổng thể. Dưới đây là những biện pháp thiết thực mà mỗi người nên áp dụng:
- Kiểm soát tốt bệnh nền: Quản lý hiệu quả các bệnh lý như tiểu đường và tăng huyết áp bằng cách dùng thuốc đúng chỉ định và theo dõi sức khỏe định kỳ.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thực phẩm ít muối, hạn chế đạm động vật và tránh thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ.
- Uống đủ nước: Cung cấp đủ nước mỗi ngày giúp thận hoạt động hiệu quả hơn, trung bình khoảng 1,5–2 lít nước/ngày tùy theo nhu cầu cá nhân và điều kiện thời tiết.
- Hạn chế dùng thuốc không cần thiết: Không tự ý sử dụng thuốc giảm đau, kháng sinh hoặc thực phẩm chức năng kéo dài mà không có chỉ định của bác sĩ.
- Tập thể dục đều đặn: Hoạt động thể chất ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu, ổn định huyết áp và giảm nguy cơ béo phì – yếu tố nguy cơ cao dẫn đến suy thận.
- Không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia: Thuốc lá và đồ uống có cồn gây hại trực tiếp đến mạch máu thận, làm tăng nguy cơ tổn thương thận nghiêm trọng.
- Khám sức khỏe định kỳ: Tầm soát chức năng thận ít nhất 1 lần/năm, đặc biệt đối với những người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ cao như tiền sử gia đình mắc bệnh thận.
Kiểm soát tốt các bệnh lý nền và hạn chế các yếu tố nguy cơ ngay từ sớm là biện pháp tối ưu để phòng tránh suy thận.
Nếu bạn cần tư vấn hoặc muốn đăng ký khám chữa bệnh, hãy liên hệ ngay với Phòng Khám Đa Khoa Sài Gòn Bàu Bàng – địa chỉ y tế uy tín tại Bàu Bàng, Bình Dương.
Thông tin liên hệ:
Phòng Khám Đa Khoa Sài Gòn Bàu Bàng
Địa chỉ: D6, KDC Bàu Bàng, Thị Trấn Lai Uyên, Huyện Bàu Bàng, Tỉnh Bình Dương
Hotline: 0967 175 115 – 0918 798 139
